Enkele jaren geleden gleed de middagzon zachtjes door de lamellen van mijn raam, terwijl ik me met een versgemaakt broodje gezond in mijn stoel nestelde. De zonnestralen toverden een warme dans van licht en schaduw op de vloer, waardoor de geuren van de verse sla, de plakjes komkommer, sappige tomaat en de zachte hint van eieren nog uitnodigender leken. Terwijl ik genoot van deze smaken, zowel letterlijk als figuurlijk, zette ik mijn laptop aan, in afwachting van het online college van Prof. Dr. Stefano Puntoni. De inleidende woorden van de professor vingen direct mijn aandacht. Hij sprak over de grenzeloze potentie van Kunstmatige Intelligentie (KI) of Artificiële Intelligentie (AI), maar wees ook op de ethische vraagstukken die hiermee te maken hebben. Terwijl ik dit nu schrijf, bedenk ik dat dit een van de redenen is waarom ik destijds had gekozen voor Bedrijfskunde.
De professor begon met het concept van dynamische prijzen. Hij legde uit dat Apple-gebruikers, vanwege het gebruik van de webbrowser Safari, online herkend kunnen worden. Zij kunnen daardoor anders behandeld worden door online retailers. Terwijl ik op een tomaat kauwde, dacht ik bij mezelf: is het acceptabel om prijzen aan te passen op basis van iemands browserkeuze? Zou hetzelfde principe niet misbruikt kunnen worden voor kwetsbare groepen zoals ouderen of kinderen?
Terwijl de zonnestralen de kamer vulden met een warme gloed, gleden mijn gedachten naar een andere uitdaging waar KI mee wordt geconfronteerd: het begrijpen van menselijke nuances. Zoals dat ene berichtje van een vriend die voorstelde om 18:00 uur af te spreken. In de menselijke interactie kan dat vaak flexibel worden opgevat. Een feestje dat om 18:00 uur begint, betekent voor velen een aankomst iets later, rekening houdend met ongeschreven sociale regels. Mijn vingers tikten onbewust op de rand van mijn bord toen ik dacht aan hoe moeilijk het voor KI moet zijn om deze subtiliteiten te vatten. En dan hebben we het nog niet eens over sarcasme of de diepzinnige vragen over het leven. Het leek bijna alsof de KI op dit moment gevangen zat in een kinderlijke staat, waarbij elke letterlijke uitspraak als absoluut werd beschouwd.
Het wantrouwen tegenover technologie was ook voelbaar in de vragen van mijn medestudenten. Vaak klonk er scepsis door in hun stem als het ging over het onvermogen van algoritmen om de complexiteit van menselijke emoties te begrijpen. Maar is dit wantrouwen gerechtvaardigd? Of is het geworteld in het onbekende, in het mysterie van een ‘black box’ waarvan we de werking niet volledig begrijpen?
Naarmate het college vorderde en mijn broodje langzaam verdween, beklemtoonde de professor de behoefte aan transparantie en ethische overwegingen in KI. We kunnen niet blindelings vooruitgaan zonder een grondige discussie over de richting waarin we ons begeven. Mijn gedachten dwaalden af naar het belang van educatie rondom KI. Als student stond ik aan de frontlinie van deze revolutionaire technologie, maar het was belangrijk dat niet alleen academici, maar de hele samenleving begreep wat er op het spel stond. KI was niet enkel een verzameling van algoritmen; het was een reflectie van de makers. De algoritmen waren gevoed met onze gegevens, doordrenkt met onze vooroordelen en gevormd naar ons beeld. De professor benadrukte dit, en ik voelde een zwaarte op mijn schouders, een verantwoordelijkheid. Hoe zorgen we ervoor dat KI rechtvaardig en ethisch is, als onze eigen samenleving dat vaak niet is? Het antwoord ligt niet alleen in code, maar in bewustzijn, voortdurende educatie en dialoog.
Met het laatste hapje van mijn broodje en de afrondende woorden van de professor, realiseerde ik me de complexiteit van KI. Het was weer een middag vol inzicht, uitdagingen en, bovenal, voedsel voor de geest.
